Coaching en therapie

Soulstice is een praktijk voor coaching en therapie

Ben je nog niet tevreden met bepaalde dingen in je leven of in jezelf, zit je niet lekker in je vel of heb je last van een kras op je ziel, dan ben je van harte welkom in mijn praktijk. Samen kunnen we verkennen waar je graag verandering in zou willen zien. Waar wil je van af, waar ben je nieuwsgierig naar, wat zou je willen ontdekken in jezelf?

De sleutel tot verandering

Het is een gegeven dat 95% van ons gedrag uit routine bestaat en daarmee grotendeels onbewust is. Juist dit gegeven maakt ook dat het soms zo lastig is om dingen in je leven of in jezelf blijvend te veranderen. Je kunt namelijk pas iets veranderen, als je er bewust van bent. De sleutel tot verandering ligt dan ook in het onbewuste bewust maken. Het onbewuste is een ongelofelijk intrigerend deel van jezelf. Het is niet voor niets dat ik mij er sinds 2002 in heb verdiept, zowel in de context van organisatieveranderingen als persoonlijke ontwikkeling.

Veilig op reis door je onbewuste

Onze reis naar je onbewuste begint allemaal met contact maken met elkaar. Vanuit dat menselijk contact kunnen we in alle rust en veiligheid werken aan jouw ontwikkeling, aan het herstellen van jouw balans en aan het realiseren van jouw diepste wensen. Uiteraard heb ik als professional een gedegen werkset van methoden en technieken om in te zetten. Ons contact kun je zien als een ‘dans’ tussen jou als cliënt en mij als begeleider. Een dans die zich, zoals een opleider van mij ooit zo mooi zei, ‘afspeelt tussen lustige betrokkenheid en liefdevolle distantie’.

Weer h(e)elemaal jezelf

Samen werken we in die dans aan het oplossen van oude patronen die je niet meer dienen, aan het oplossen van belemmerende waarden en overtuigingen en het creëren van helpende waarden en overtuigingen. We onderzoeken je emoties en werken aan het helen van je (oude) wonden. En daar, waar jij je nog niet vrij voelt om jouw eigen pad te lopen zoals jij dat ten diepste wenst, onderzoeken we hoe je de elastieken, die je steeds weer terugtrekken naar het verleden, kunt laten vieren, af kunt werpen.

Wil je meer weten? Ik vertel je graag meer over mijn visie, werkwijze, mijn aanbod en over mijzelf. Ook vind je hier voorbeelden van vragen waarmee je bij mij terecht kunt. Bij Referenties kun je lezen hoe anderen mijn begeleiding hebben ervaren en wat het hen heeft opgeleverd.

Psychosociale therapie

Psychosociale therapie omvat een gevarieerd aanbod van benaderingen om mensen naar hun problemen, ervaringen en belevingen te laten kijken op een manier waarmee zij hun houding en perspectieven naar het leven toe kunnen verruimen. Het kenmerk van psychosociale therapie is breed, cliëntgericht, leren openstaan voor het hier-en-nu, zonder voorbij te gaan aan ervaringen in eerdere levensfasen. In het werken staat de hulpvrager met zijn hulpvraag centraal. Naast het werken aan praktische oplossingen, wordt de hulpvraag ook in een zinvolle context geplaatst. Het zelfgenezend en probleemoplossend vermogen van de hulpvrager wordt geactiveerd. Een belangrijke verbindende factor binnen de begeleiding is de holistische wijze van werken en denken. Lichaam en geest worden als één samenhangend geheel gezien.

Specialisaties als psychosociaal therapeut

Zoals uit deze beschrijving blijkt, zijn er verschillende benaderingen binnen de psychosociale therapie. Ik heb verschillende specialisatieopleidingen gevolgd bij diverse opleidingsinstituten. Hier heb ik mij onder andere gespecialiseerd in Somatic Experiencing® (Lichaamsgerichte traumatherapie), Systemisch werk, Neuro-linguïstisch programmeren (NLP), Oplossingsgericht werken en Transactionele analyse (TA).

Somatic Experiencing® 

Somatic Experiencing is een wetenschappelijk onderbouwde, lichaamsgerichte methodiek, die gericht is op het verminderen van de fysieke en psychologische symptomen veroorzaakt door stress, shock en trauma. Trauma is een belangrijke oorzaak van menselijk lijden. Trauma kan ontstaan na een levensbedreigende gebeurtenis, een gewelddadige ervaring of een langdurige periode van overweldigende stress. Dit kan zijn in de kindertijd of op latere leeftijd. Bepalend voor het al dan niet ontwikkelen van trauma in al deze situaties, is of er ruimte (en ondersteuning) was voor je natuurlijke reactie. En of je na de gebeurtenis de overlevingsenergie hebt kunnen ontladen en loslaten.

Deze methode ondersteunt je met het verwerken van fysieke en psychologische symptomen van stress, shock en trauma. Somatic Experiencing® richt zich op het alsnog afronden van de natuurlijke reacties op ingrijpende gebeurtenissen en het begrijpelijk maken van gevoelens van onmacht en wanhoop. Door onverwerkte traumatische ervaringen raakt het natuurlijke ritme, de regulatie van het zenuwstelsel, verstoord. De veerkracht neemt af. De gevolgen van trauma worden soms pas veel later voelbaar en kunnen dan -vaak onbegrepen- fysieke, emotionele en mentale klachten veroorzaken. Door het integreren van die opgeslagen overlevingsenergie herstel je de van oorsprong aanwezige vitaliteit en veerkracht.

Peter Levine over trauma en Somatic Experiencing

Systemisch werk

Veel oude patronen zijn zo verankerd in je systeem dat het een uitdaging kan zijn om ze van de ene op de andere dag te veranderen. Regelmatig denken over wat je wel of niet wilt, daarover praten of zelfs stappen zetten in de goede richting kost veel energie. In de meeste gevallen vallen we toch weer terug in onze oude patronen. Dit terugvallen in oude patronen komt doordat er iets anders aan de hand is. Er is sprake van een onzichtbare onderstroom die tegen de gewenste verandering ingaat en die ervoor zorgt dat verandering wordt afgeremd. Dat doelen niet wordt bereikt en dat alles precies blijft zoals het nu is. Met behulp van systemisch werk kun je die onderstroom zichtbaar maken.

Wij mensen leven in systemen. Het begint met opgroeien in een familie en dat gaat verder met systemen als je schoolklas, een sport- of hobbyclub en later de organisatie(s) waarin je werkt. In dit krachtenveld van systemen ontwikkelen we ons en zijn we loyaal aan de onderlinge verhoudingen en collectieve patronen. Zo heeft ons familiesysteem, op een diep en onbewust niveau, veel invloed op ons leven. Het vormt een soort blauwdruk die we onbewust meenemen naar andere systemen waar we later deel van uitmaken.

Soms nemen mensen vanuit een sterke loyaliteit aan hun systeem een andere plek in dan die van henzelf. Dan spreken we van een verstrikking. Dan kun je vastlopen in levensgebieden zoals relaties en werk. Systemisch werk kan deze verstrikkingen zichtbaar maken, bijvoorbeeld in een familieopstelling of een organisatieopstelling. Wanneer twee mensen elkaar ontmoeten kun je het zien als een ontmoeting van twee familiesystemen met hun eigen dynamieken en verstrikkingen. Hetzelfde gaat op voor teams en organisaties.

Systemische basisprincipes

Bert Hellinger ontdekte dat er drie basisprincipes in systemen werkzaam zijn:

1. Binding: iedereen heeft recht op een plek in het systeem
2. Volgorde: alle plekken staan in een rangorde ten opzichte van elkaar
3. Geven en nemen: geven en nemen dienen in balans te zijn

De rode draad in het familiesysteem vormt de binding met het systeem van herkomst. De binding is de band met de ouders, grootouders en nog veel verder terug. Als door welke omstandigheden dan ook één van de basisprincipes binnen het familiesysteem of in de context van werk verstoord raakt, ontstaan er dynamieken. Vanuit deze dynamieken wordt een nieuw evenwicht binnen het systeem nagestreefd waardoor de huidige situatie blijft voortbestaan. Voorbeelden van dynamieken zijn:

• Iets voor een ander dragen binnen het systeem
• Iemand volgen die binnen het systeem is buitengesloten of niet erkend
• Iemand gaat van zijn plaats
• Iemand identificeert zich met een ideaal, iemand anders of een concept

Vanuit deze dynamieken ontstaan symptomen waarmee we in het dagelijkse leven worden geconfronteerd. Voorbeelden van symptomen zijn:

• Angstig zijn
• Gebrek aan ondernemerschap
• Doelen niet halen
• Geen beslissingen kunnen nemen
• Niet weten wat je wilt
• Onzekerheid
• Niet productief zijn
• Onduidelijke lichamelijke klachten
• Onrust
• Extreem verantwoordelijkheidsgevoel

Deze symptomen kom je misschien wel dagelijks tegen in verschillende contexten als relatie, sport, werk, vrienden, gezin, etc. Vanuit de symptomen komen met behulp van een opstelling de onderliggende dynamieken aan het licht. Door het beeld dat een opstelling zichtbaar maakt en de energetische werking binnen dat veld kan het systeem ontspannen. Komt het systeem weer in overeenstemming met de basisprincipes (wetten) dan gaat de energie weer stromen en kan men de gewenste verandering doorvoeren.

Vragen met een systemische achtergrond

Wanneer problemen van individuen, groepen of organisaties een systemische oorzaak hebben, is een individuele, psychologische benadering vaak niet voldoende. Bert Hellinger ontwikkelde voor het werken met systemen een methode: opstellingen. Bijvoorbeeld familieopstellingen en organisatieopstellingen. Een (familie)opstelling is een ruimtelijke weergave van een (familie)systeem. Het doel van een opstelling is om de symptomen en onbewuste dynamieken inzichtelijk te krijgen.

Er zijn verschillende manieren om systemisch werk in te zetten. Dat kan zowel in coaching als in therapie en het kan zowel individueel als in een groep. Waar het steeds om gaat, is je eigen systemische dynamieken en verstrikkingen op een diep niveau bewust te worden zodat je jezelf ruimte geeft om jouw leven vorm te geven.

Toepassingsmogelijkheden systemisch werk waarvoor ik ben getraind

Familieopstellingen laten zien welke plek we innemen in onze familiesystemen. Opstellingen helpen om tot dan toe verbanden te zien waarvan we ons onbewust waren en hoe we ons liefdevol kunnen losmaken uit verstrikkingen. Het is ook een manier van kijken naar de wereld en het leven: zonder oordeel over goed of fout. Opstellingen helpen vaak bij acceptatie en zingeving. Er ontstaat verbinding en ruimte voor beweging.

Organisatieopstellingen laten zien wat er in de onderstroom van de organisatie speelt. Hoe zijn de verhoudingen tussen afdelingen of tussen verschillende managementlagen? Hoe liggen de verhoudingen tussen bedrijf, producten, klanten en visies? En: welk aanwezig potentieel wordt nog niet benut?

Traumaopstellingen (Franz Ruppert) is een manier van opstellen waarbij wordt gewerkt met de drie afsplitsingen die ontstaan in de persoonlijkheidsstructuur na trauma:

• het gezonde deel
• het traumadeel
• het overlevingsdeel

Het traumadeel blijft vaak stilstaan in de leeftijd waarin het trauma plaatsvond. Dit deel zoekt steeds naar een uitweg en kan telkens opnieuw getriggerd worden. Om het trauma te onderdrukken, splitst de ziel zich en maakt vervolgens een overlevingsdeel aan. Dit deel blijft net zolang in stand totdat het trauma geïntegreerd is. Het is in staat pijnlijke gevoelens buiten de deur houden (bijv. door heel hard te werken, het uit de weg gaan van zaken zoals verantwoordelijkheid, het gebruik van verdovende middelen of door negativiteit, cynisme, enz.) Het zorgt echter vooral voor ontkenning, verdringing en zelfs het vergeten van het trauma. Het gezonde deel daarentegen is in staat met vertrouwen de wereld in te kijken, zijn/haar wensen te volgen, doelen te stellen en staat los van afhankelijkheden. Vanuit dit deel is men in staat zijn/haar verlangen te formuleren.

Bij een traumaopstelling neemt in tegenstelling tot de traditionele vorm van opstellen de cliënt direct zelf zijn/haar plek in de opstelling in, samen met een representant voor het verlangen. Indien nodig worden op een later moment representanten voor personen of elementen de opstelling binnengebracht.

Opstellingen van ziekten en aanhoudende symptomen (Stephan Hausner). Met dit type opstellingen kun je kijken naar aanhoudende symptomen en ziekten vanuit systemisch perspectief. We onderzoeken hierbij de onderliggende verstrikkingen vanuit het voorouderveld die van invloed  kunnen zijn op onze gezondheid. Bij een ziekte opstelling wordt een representant voor de ziekte of voor het symptoom opgesteld. Het bijzondere van deze vorm van opstellen is dat er een systemische dynamiek zichtbaar wordt die onder een ziekte of symptoom werkzaam is.

Met deze manier van opstellen kun je onderzoeken hoe langdurige symptomen verband houden met transgenerationele patronen en verborgen dynamieken in je familiesysteem. Hoe iemand, onbewust, het lijden van iemand anders in zijn/haar familiesysteem volgt door ziek te worden of (onverklaarbare) symptomen te hebben. Daarnaast kan er middels een ziekteopstelling duidelijk worden wat de systemische ‘boodschap’ is van een ziekte of een symptoom. Vaak staan symptomen voor uitgesloten familieleden of gebeurtenissen in de familiegeschiedenis. Hausner ontdekte dat ziektes zich vaak openbaren bij significante veranderingen in leefsituaties (adolescentie, verloving, trouwen, geboorte, echtscheiding). Dit zijn namelijk allemaal stappen om weg te gaan van het gezin van herkomst. Ogenschijnlijk ontstaat er op deze momenten een loyaliteitsconflict.

Volgens Hausner biedt deze volgorde de beste basis voor integratie in het lichaam en vervolgens transformatie:

1. re-connectie met de ziekte
2. erkenning/waardering van de ziekte en zijn oorsprong

Dit type opstelling kan je helpen om een ander, meer eigen perspectief op je gezondheid en je ziekte/symptomen te ontwikkelen. Er kan verlichting plaatsvinden in het omgaan met de ziekte. Er zijn gevallen bekend waarin er verbeteringen optraden in het ziektebeeld en zelfs enkele gevallen waarin de ziekte of de symptomen geheel verdwenen.

NLP

NLP is de afkorting voor Neuro-Linguïstisch Programmeren. Deze methodiek is in de jaren ’70 ontwikkeld door Richard Bandler en John Grinder. Zij baseerden zich op het werk van gestalttherapeut Fritz Perls, gezinstherapeut Virginia Satir en hypnotherapeut Milton Erickson. Naast de therapeutische toepassing wordt NLP ook gebruikt in bijvoorbeeld coaching, onderwijs en organisaties.

Van belemmerende patronen naar effectieve strategieën

Het doel van coaching en therapie op basis van NLP is het vergroten van ons inzicht in het eigen denken, voelen en handelen, en het herkennen van belemmerende patronen en hoe deze om te zetten in effectievere strategieën. In die zin is NLP een oplossingsgerichte methodiek. Sommigen draven daarin door en zien NLP als dé methode waarmee je voorbij kunt gaan aan de oorzaken van je problemen en waarmee je alles kunt bereiken wat je wilt. Deze benadering gaat voorbij aan het feit dat we allemaal onderdeel uitmaken van een groter geheel. Dat grotere geheel kunnen wij als individu zelf in beperkte mate beïnvloeden. Veel belangrijker is hoe jij daar als mens de aansluiting op maakt.

In therapie en coaching kan NLP je helpen met

• bewust worden van je eigen subjectieve kijk op de wereld hoe die jouw leven beïnvloedt
• het evalueren van je patronen en strategieën en daarin nieuwe wegen bewandelen
• meer gebruik maken van de hulpbronnen om je heen en in je eigen levenservaring
• het omgaan met blokkerende ervaringen uit je verleden
• het onderzoeken van beperkende overtuigingen en meer te kijken vanuit jouw doelen en mogelijkheden
• het meer in balans brengen van wat je doet met wie jij ten diepste bent
• bewuster worden van jouw binnenwereld en hoe je de dingen doet, zodat je effectiever kunt communiceren met anderen

Oplossingsgericht werken

Oplossingsgerichte therapie en Oplossingsgericht werken is ontwikkeld in het Brief Family Therapy Center in Milwaukee (VS) van Steve de Shazer en Kim Insoo Berg. Hun motto was: doe meer van wat je al doet, als het probleem er (even) niet is. Een uitgebreide analyse van het probleem bleek niet nodig. Daardoor zijn er minder sessies nodig: maar liefst de helft minder. Vandaar de combinatie: oplossingsgericht en kort.

In de oplossingsgerichte therapie gaat de aandacht dus niet naar het probleem. We gaan samen op zoek naar oplossingen. Je besteedt veel aandacht aan situaties waarin het probleem niet speelt: wat gaat er wèl goed in die uitzonderingen. In de oplossingsgerichte therapie krijg je ook te maken met schaalvragen. Op die manier meet je je voortgang in de therapie en bewaak je je doel. Jij bent zelf de expert van jouw leven en je vindt ook zelf jouw oplossingen. Daardoor passen ze bij jou en jouw leefsituatie en zijn de veranderingen blijvend.

Wat je aandacht geeft, groeit. De aandacht en energie gaan in deze methodiek zoveel mogelijk naar de oplossing en niet zozeer naar het probleem. En daarom heb ik Oplossingsgericht Werken verweven in mijn aanpak.

Oplossingsgericht werken hanteert de volgende uitgangspunten:

1. Als iets werkt, doe er dan meer van.
2. Als iets niet werkt, doe er dan minder van; doe dan iets anders.
3. De oplossing hoeft geen verband te hebben met het probleem. Denk dus niet (alleen) lineair.
4. Verandering vindt voortdurend plaats en is onvermijdelijk: alles verandert altijd, stabiliteit is een illusie.
5. Als iets ok of goed genoeg is, ga er dan niet aan ‘sleutelen’.
6. Zoom in, vertraag en vraag naar details: kleine stapjes kunnen voor grote veranderingen zorgen.

Transactionele Analyse

Transactionele analyse (TA) is onder andere een analysemodel over communicatie en een persoonlijkheidstheorie. De grondlegger van de transactionele analyse is psychotherapeut Eric Berne. TA is toepasbaar op veel terreinen, zoals therapie, onderwijs, teamontwikkeling en veranderprocessen in organisaties.

Leer je onbewuste processen kennen

TA gaat ervan uit dat mensen gedreven worden door krachten waar we ons niet van bewust zijn. Ieder mens trekt al op jonge leeftijd emotioneel gekleurde conclusies over zichzelf, over mensen in zijn omgeving en over de wereld waarin hij leeft. Deze conclusies worden gebaseerd op ervaringen tijdens onze eerste levensjaren. Op grond van deze conclusies nemen we onbewuste ‘besluiten’ die ons verdere leven beïnvloeden. Door begeleiding kunnen we ons (gedeeltelijk) bewust worden van hoe we anno nu beïnvloed worden door strategieën die we onszelf als kind aanleerden en door normen die we met de paplepel ingegoten kregen. Daarbij werken we met vragen zoals:

• Welke regels voor het leven leerde je van je ouders?
• Welke strategieën van vroeger pas je onbewust nu nog toe?
• Wat waren belangrijke gebeurtenissen in je leven en hoe beïnvloeden die jou vandaag de dag?
• Op manieren ga jij kwetsbaarheid en intimiteit uit de weg?

Meer autonomie en effectievere keuzes

Met jouw vergrote zelfbewustzijn kun je vervolgens effectievere keuzes maken. In de psychotherapie volgens Berne, is de interactie tussen de therapeut en de cliënt een bron van inzicht en heling doordat transacties benoemd en geanalyseerd worden. De cliënt wint daardoor aan autonomie binnen het grotere geheel. Mensen worden bewuster ten aanzien van zichzelf in het hier-en-nu, zullen meer spontaan kunnen communiceren met anderen en kunnen open en intense contacten met andere mensen aangaan.